Styl portugalskich wnętrz

W dobie nieograniczonych możliwości projektowania pomieszczeń w domu lub mieszkaniu często poszukujemy rozwiązań charakterystycznych dla danego kraju czy regionu. Style „geograficzne” na stałe już zagościły w praktyce rodzimych architektów wnętrz. Inspiracje płyną z czterech stron świata i sięgają nawet kilku stuleci wstecz (np. style barokowy i wiktoriański). Niemałym zainteresowaniem cieszą się rozwiązania charakterystyczne dla miejsc, w których panuje klimat kontynentalny, takich jak Portugalia.

 

La Ciudad del Sol

Historycy wciąż zastanawiają się, jak doszło do tego, że biedne i małe państwo mogło stać się pionierem dalekomorskich wypraw? Choć minęło pół tysiąclecia, odkąd Diego Cao badał ujście rzeki Kongo, a lata największej świetności Portugalii, wydaje się, dawno już minęły, odziedziczyła ona po przodkach z jednej strony zamiłowanie do iście królewskiej elegancji, z drugiej – temperament i fascynację różnorodnością, jaką przynosi obcowanie z odmiennymi kulturami. Portugalia – by posłużyć się tytułem słynnego traktatu Campanelli – jest „państwem słońca”. W pomieszczeniu zaaranżowanym w tym stylu dominuje jasność, którą daje zarówno sztuczne oświetlenie (patrz niżej), jak też promienie słoneczne docierające przez wielkie okna (częsty element iberyjskiej architektury wnętrz). Wrażenie potęgują detale wystroju o jasnej kolorystyce (głównie odcienie bieli i beżu). Meble są najczęściej wykonane z naturalnych surowców, takich jak drewno i skóra. Ściany również składają się z naturalnego budulca (kamień, marmur). Wydaje się jednak, że tym, co tak naprawdę nadaje pomieszczeniom wyjątkowy charakter, są dodatki.

 

Varietas delectat!

Żaden opis nie wyczerpuje przebogatej różnorodności, jaką niesie ze sobą styl portugalski. Intensywne barwy dodatków idealnie pasują do naturalnych materiałów. Jaskrawe barwy nasycają pomieszczenie, przywodzą wspomnienie gorącego lata i zapachu morza na brzegach Madery. W ten pozornie niezmącony, iście sielankowo-naturalny obraz, wplatają się elementy nieodłącznie kojarzące się z wielką cywilizacją łacińską. Dodatki wzbogacające wystrój portugalskiego wnętrza nie są urzekającymi prostotą jarmarcznymi ozdobami. Przeciwnie – na ogół są to prawdziwe dzieła sztuki, misternie zdobione, emanujące wdziękiem i detalem, często wykonywane na specjalne zamówienie. Wśród nich znajdziemy zarówno malowidła (umieszczane na ścianach, meblach, a także sufitach i podłogach!), rzeźbione meble (utrzymane w stylistyce vintage), jak też mozaiki, tekstylia i bibeloty. Aby stać się ich posiadaczem, wcale nie trzeba szukać w zagranicznych sklepach i witrynach internetowych. W Polsce działają bowiem profesjonalne galerie zajmujące się dystrybucją elementów wyposażenia charakterystycznego dla portugalskich wnętrz. Oferta skierowana jest zarówno dla kolekcjonerów sztuki, jak również dla „przeciętnych” użytkowników i właścicieli, chcących nadać swoim mieszkaniom wyjątkowy charakter. Odwiedzając popularny serwis aukcyjny, łatwo trafić na bogaty asortyment, jaki prezentuje Galeria Rossar, specjalizująca się w sprzedaży unikatowych elementów wyposażenia „sprowadzanych z Hiszpanii i Portugalii, pochodzących z XVIII i XIX wieku, a także z wieku XX do lat 70”. Dla zilustrowania poniżej prezentujemy jedynie cząstkę tego, co znaleźć można w dostępnych katalogach.

 

 

Przynajmniej niektóre spośród wyżej wskazanych elementów z powodzeniem moglibyśmy odnaleźć w muzeach, pałacach, a także uwiecznione na malowidłach dawnych mistrzów pędzla. Przedstawione tu przykłady stanowią dowód, że prawdziwa sztuka nosi w sobie iskrę nieśmiertelności, jest bowiem naśladowaniem samego Stwórcy, Boskiego Artysty (Deus Artifex), którego nieustannie wychwalali myśliciele i artyści – starożytni i nowożytni, świeccy i duchowni. Mamy do czynienia z wytworami rzemiosła nie będącymi samymi tylko elementami wystroju wnętrza, lecz z artefaktami pełnymi symboliki i odniesień do kluczowych aspektów istnienia, takich jak czas, ruch, blask i ciemność. Więź z dawną – średniowieczną, renesansową, barokową – sztuką i mentalnością jest dziś silniejsza niż nam się wydaje.

 

Lux perpetua

Światło od zarania dziejów traktowane było jako przejaw hierofanii. Na temat wykorzystania go w sztuce powstała niezliczona ilość opracowań, dlatego nie ma konieczności powtarzania sądów, które dawno już zostały przekonująco udowodnione.

Światło stanowi bardzo ważny aspekt wnętrza urządzonego na modę portugalską. O ile jednak spotyka się w nim meble czy ozdoby nawiązujące do stylistyki nowoczesności, o tyle sztuczne oświetlenie jest bardzo tradycjonalistyczne, w wielu przypadkach wręcz antykizujące. Znajdziemy tam elementy jakby wyjęte wprost z architektury barokowej z czasów mecenatu króla Jana V (notabene źródłosłów tego nurtu jest właśnie portugalski – barroco oznaczało perłę w nieregularnym kształcie), pełne nawiązań do mitologii, filozofii, sztuki sakralnej, fantazyjnie rzeźbione, dopracowane w najmniejszym detalu i wykonane ze szlachetnych kruszców (lub z materiałów pokrytych ich barwą).

 

 

 

Trudno opisać walory estetyczne każdego z zaprezentowanych tu przykładów. Wszystkie odznaczają się artystyczną dbałością o szczegóły i jakość wykonania. Wspaniałe zdobnictwo nadaje im oryginalne, niecodzienne kształty, które przyciągają wzrok i przywołują wrażenie obcowania ze sztuką. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom, np. w postaci wiszących kryształów, światło ulega równomiernemu rozproszeniu (jak gdyby przez pryzmat), zapewniając niespotykaną, tęczową jasność w pomieszczeniu, spowitym aurą tajemniczości. Podobnie jak w przypadku pokazanych wcześniej bibelotów, zegarów i mebli, oświetlenie w stylu portugalskim niesie ze sobą znaczenia symboliczne. Wykonane z zachowaniem najwyższej staranności, odzwierciedla ono harmonię wszechświata. Jest pomostem łączącym historię i teraźniejszość, stanowi wyraz tęsknoty za „złotym wiekiem”, przywodząc wspomnienie jak mantra powtarzanych w dawnych ławach szkolnych słów z poematu Owidiusza: „Aurea prima sata est aetas, quae vindice nullo, sponte sua, sine lege fidem rectumque colebat”…
Zobacz powiązane produkty: